วันศุกร์ที่ 6 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2558

มคอ.๓ วิชานิเทศศาสตร์ในพระไตรปิฎก ๒/๕๗



มคอ.๓ วิชานิเทศศาสตร์ในพระไตรปิฎก
รายละเอียดประจำวิชา

ชื่อสถาบันอุดมศึกษา                  มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย
วิทยาลัยสงฆ์/คณะ/ภาควิชา        คณะพุทธศาสตร์

หมวดที่    ข้อมูลโดยทั่วไป

๑.รหัสวิชาและรายชื่อวิชา
     ๑๐๑ ๓๑๐  นิเทศศาสตร์ในพระไตรปิฎก
                        (Communication in Tipitaka)
๒.จำนวนหน่วยกิต
3       หน่วยกิต  (๓-๐-๖)
๓.หลักสูตรและประเภทของรายวิชา
     พุทธศาสตรบัณฑิต  สาขาวิชาพระพุทธศาสนา
๔.อาจารย์ผู้รับผิดชอบรายวิชาและอาจารย์ผู้สอน
พระมหาธานินทร์  อาทิตวโร,ดร. อาจารย์ผู้สอน
๕.ภาคการศึกษา/ชั้นปีที่เรียน
     ภาคการศึกษาที่ ๒/ชั้นปีที่ 
๖.รายวิชาที่ต้องเรียนมาก่อน  (Pre-requisite) (ถ้ามี)
     ไม่มี
๗.รายวิชาที่ต้องเรียนพร้อมก่อน  (Co-requisite) (ถ้ามี)
     ไม่มี
๘.สถานที่เรียน
     สาขาวิชาพระพุทธศาสนา  วิทยาเขตขอนแก่น  มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย
๙.วันที่จัดทำหรือปรับปรุงรายละเอียดของรายวิชาครั้งล่าสุด
        สิงหาคม  ๒๕๕๓





หมวดที่    จุดมุ่งหมายและวัตถุประสงค์

๑.จุดมุ่งหมายของรายวิชา
     (๑) เพื่อให้นิสิตมีความรู้ความเข้าใจความหมายและขอบข่ายของนิเทศศาสตร์
     (๒) เพื่อให้นิสิตสามารถอธิบายความหมายของคำสอนเกี่ยวกับนิเทศศาสตร์ในพระไตรปิฎก
     (๓)เพื่อให้นิสิตสามารถวิเคราะห์หลักการรูปแบบวิธีการสื่อคำสอนของพระพุทธเจ้าและจริยธรรมการสื่อสาร

๒.วัตถุประสงค์ในการพัฒนา/ปรับปรุงรายวิชา
     เพื่อให้นิสิตมีความรู้พื้นฐาน  เป็นการเตรียมความพร้อมด้านปัญญาในการนำความรู้  ความเข้าใจ  ในเรื่องนิเทศศาสตร์ อันเป็นแนวทางในการสื่อธรรมอย่างมีประสิทธิภาพ  เพื่อเป็นพื้นฐานการเรียนในวิชาอื่น ๆ  ที่เกี่ยวข้อง  ควรมีการเปลี่ยนแปลงบทเรียนที่สอดคล้องกับยุคสมัยเพื่อให้ทันกับสถานการณ์ในปัจจุบัน

หมวดที่    ลักษณะและการดำเนินการ

๑.คำอธิบายรายวิชา
     ศึกษาทฤษฎีเกี่ยวกับนิเทศศาสตร์ หลักการขอบข่าย  หลักการสื่อสารตามแนวนิเทศศาสตร์ศึกษาหลักการ รูปแบบและวิธีการสื่อคำสอนของพระพุทธเจ้าเท่าที่ปรากฏในพระไตรปิฎกและสามารถนำเอาหลักการนั้นๆ มาประยุกต์ใช้อย่างเหมาะสมกับสถานการณ์ปัจจุบัน
.จำนวนชั่วโมงที่ใช้ต่อภาคการศึกษา
บรรยาย
สอนเสริม
การฝึกปฏิบัติ/งานภาคสนาม/การฝึกงาน
การศึกษาด้วยตนเอง
บรรยาย  ๔๘  ชั่วโมงต่อภาคการศึกษา
สอนเสริมตามความต้องการของนักศึกษาเฉพาะราย
ไม่มีการฝึกปฏิบัติงานภาคสนาม
การศึกษาด้วยตนเอง ๖ ชั่วโมงต่อสัปดาห์
๓.จำนวนชั่วโมงต่อสัปดาห์ที่อาจารย์ให้คำปรึกษาและแนะนำทางวิชาการแก่นักศึกษาเป็นรายบุคคล
     - อาจารย์ประจำรายวิชา  ประกาศเวลาให้คำปรึกษาผ่านเวปไซด์คณะพุทธศาสตร์
     - อาจารย์จัดเวลาให้คำปรึกษาเป็นรายบุคคล  หรือ  รายกลุ่มตามความต้องการ    ชั่วโมงต่อสัปดาห์  (เฉพาะรายที่ต้องการ)
หมวดที่  ๔ การพัฒนาการเรียนรู้ของนักศึกษา
๑.คุณธรรม  จริยธรรม
     ๑.๑  คุณธรรม  จริยธรรมที่ต้องพัฒนา
          พัฒนาผู้เรียนให้มีคุณธรรม  จริยธรรมเพื่อให้สามารถดำเนินชีวิตร่วมกับผู้อื่นในสังคมอย่างราบรื่น  และเป็นประโยชน์ต่อส่วนรวม  โดยผู้สอนต้องพยายามสอดแทรกเรื่องที่เกี่ยวกับคุณธรรมจริยธรรม  เพื่อให้นิสิตสามารถพัฒนาคุณธรรม  จริยธรรมไปพร้อมกับการศึกษาเหตุการณ์ทางการเมืองการปกครอง  โดยมีคุณธรรมจริยธรรมตามคุณสมบัติหลักสูตร  ดังนี้
          (๑) ตระหนักในคุณค่าและคุณธรรม  จริยธรรม  เสียสละ  และซื่อสัตย์สุจริต
          (๒) มีวินัย  ตรงต่อเวลา  และรับผิดชอบต่อตนเอง  วิชาชีพและสังคม
          (๓) มีภาวะความเป็นผู้นำและผู้ตาม  สามารถทำงานเป็นทีมและสามารถแก้ไขข้อขัดแย้งและลำดับความสำคัญ
          (๔) เคารพสิทธิและรับฟังความคิดเห็นของผู้อื่น  รวมทั้งเคารพในคุณค่าและศักดิ์ศรีของความเป็นมนุษย์
          (๕) เคารพกฎระเบียบและข้อบังคับต่าง ๆ  ขององค์กรและสังคม
     ๑.๒  วิธีการสอน
          - บรรยายพร้อมยกตัวอย่างกรณีศึกษาเกี่ยวกับประเด็นทางพฤติกรรมการเรียนรู้ที่เกี่ยวข้องกับนโยบายต่างประเทศของไทยต่อประเทศเพื่อนบ้าน
          - อภิปรายกลุ่ม
          - กำหนดให้นิสิตหาตัวอย่างที่เกี่ยวข้อง
          - บทบาทสมมติ
     ๑.๓  วิธีการประเมินผล
          - พฤติกรรมการเข้าเรียน  และส่งงานที่ได้รับมอบหมายตามขอบเขตที่ให้และตรงเวลา
          - มีการอ้างอิงเอกสารที่ได้นำมาทำรายงาน  อย่างถูกต้องและเหมาะสม
          - ประเมินผลการวิเคราะห์กรณีศึกษา
          - ประเมินผลการนำเสนอรายงานที่มอบหมาย
๒.ความรู้
     ๒.๑  ความรู้ที่ต้องได้รับ
          ความเข้าใจเกี่ยวกับความรู้ทั่วไปเกี่ยวกับแนวคิดทางนิเทศสาสตร์  หลักนิเทศศาสตร์ในพระไตรปิฎก  และพุทธวิธีการสอนของพระพุทธเจ้า  รวมทั้งแนวคิดอื่นๆ ที่เกี่ยวกับนิเทศศาสตร์ไม่ว่าจะเป็นหลักการบริหารเวลาของพระพุทธเจ้า นวังคสัตถุศาสน์ และกาลามาสูตรเป็นต้น
     ๒.๑  วิธีการสอน
บรรยาย  อภิปราย  การทำงานกลุ่ม  การนำเสนอรายงาน  การวิเคราะห์กรณีศึกษา  และมอบหมายให้ค้นคว้าหาบทความ  ข้อมูลที่เกี่ยวข้อง  โดยนำมาสรุปและนำเสนอ  การศึกษาโดยใช้ปัญญา  และโครงงาน  Problem  base learning  และ  Student Center  เน้นผู้เรียนเป็นศูนย์กลาง
     ๒.๓  วิธีการประเมินผล
          - ทดสอบย่อย  สอบกลางภาค สอบปลายภาค ด้วยข้อสอบที่เน้นการวัดหลักการและทฤษฎี
          - นำเสนอสรุปการอ่านจากการค้นคว้าข้อมูลที่เกี่ยวข้อง
          - วิเคราะห์กรณีศึกษา
๓.ทักษะทางปัญญา
     ๓.๑  ทักษะทางปัญญาที่ต้องพัฒนา
พัฒนาความสามารถในการคิดอย่างมีการคิดอย่างมีระบบ  มีการวิเคราะห์  สังเคราะห์ประยุกต์ใช้แนวคิดไปสู่การปฏิบัติจริงซึ่งก่อให้เกิดทั้งความเข้าใจและประสบการณ์  
     ๓.๒  วิธีการสอน
          - การมอบหมายให้นิสิตเขียนบทความ  และวิพากษ์ผลการเขียน
          - อภิปรายกลุ่ม
          - วิเคราะห์แนวคิดเกี่ยวกับนิเทศศาสตร์และจำลองทฤษฎีสู่การปฏิบัติตามประสบการณ์ของนิสิต
          - การสะท้อนแนวคิดจากการนำแนวคิดมาประยุกต์ใช้กับเหตุการณ์จริง
     ๓.๓  วิธีการประเมินผล
         สอบกลางภาคและปลายภาค  โดยเน้นข้อสอบที่มีการวิเคราะห์สถานการณ์  หรือวิเคราะห์แนวคิดในด้านนิเทศศาสตร์ที่เกี่ยวข้องกับพระพุทธศาสนาและปรากฏในพระไตรปิฎก โดยเน้นสถานการณ์จริงมาใช้ในการวัดผลประเมินผล  
๔.ทักษะความสัมพันธ์ระหว่างบุคคลและความรับผิดชอบ
     ๔.๑  ทักษะความสัมพันธ์ระหว่างบุคคลและความรับผิดชอบ
          - พัฒนาทักษะในการสร้างสัมพันธภาพระหว่างผู้เรียนด้วย
          - พัฒนาความเป็นผู้นำและผู้ตามในการทำงานเป็นทีม
          - พัฒนาการเรียนรู้ด้วยตนเอง และมีความรับผิดชอบในงานที่มอบหมายให้ครบถ้วนตามกำหนดเวลา
     ๔.๒  วิธีการสอน
          - ให้นิสิตมีอิสระทางด้านความคิดในการนำเสนอแนวคิดที่ได้จากการศึกษาทฤษฎี สู่การอภิปรายผลเป็นบทความ รายงานกลุ่ม และการวิพากษ์วิจารณ์สถานการณ์ที่เกี่ยวข้องกับนิเทศศาสตร์
          - มอบหมายรายงานกลุ่ม  และรายบุคคล  หรือ  อ่านบทความที่เกี่ยวข้องกับรายวิชา
          - การนำเสนอรายงาน


     ๔.๓  วิธีการประเมินผล
          - การแสดงความคิดเห็นผ่านการวิพากษ์วิจารณ์ในหัวข้อที่กำหนดให้
          - รายงานที่นำเสนอ  พฤติกรรมการทำงานเป็นทีม
          - การนำเสนอความคิดไอเดียใหม่ที่เกี่ยวข้องกับประเด็น
๕.ทักษะการวิเคราะห์เชิงตัวเลข  การสื่อสาร  และการใช้เทคโนโลยีสารสนเทศ
     ๕.๑  ทักษะการวิเคราะห์เชิงตัวเลข  การสื่อสาร  และการใช้เทคโนโลยีสารสนเทศ
          - พัฒนาทักษะในการสื่อสารทั้งการพูด  การฟัง  การแปล  การเขียน  โดยการทำรายงาน  และนำเสนอในชั้นเรียน
          - พัฒนาทักษะในการวิเคราะห์ข้อมูลจากกรณีศึกษา
          - พัฒนาทักษะในการสืบค้น  ข้อมูลทางอินเตอร์เน็ต
          - ทักษะในการใช้เทคโนโลยีสารสนเทศในการสื่อสาร  เช่น  การส่งงานทางอีเมลล์ 
          - ทักษะในการนำเสนอรายงานโดยใช้รูปแบบ  เครื่องมือ  และเทคโนโลยีที่เหมาะสม
     ๕.๒  วิธีการสอน
          - มอบหมายงานให้ศึกษาค้นคว้าด้วยตนเอง  จาก website  สื่อการสอน  e – learning  และทำรายงาน  โดยเน้นการนำตัวเลข  หรือมีสถิติอ้างอิง  จากแหล่งที่มาข้อมูลที่น่าเชื่อถือ
          - นำเสนอโดยใช้รูปแบบและเทคโนโลยีที่เหมาะสม
     ๕.๓  วิธีการประเมินผล
          - การจัดทำรายงาน  และนำเสนอด้วยสื่อเทคโนโลยี
          - การมีส่วนร่วมในการอภิปรายและวิธีการอภิปราย

หมวดที่    แผนการสอนและการประเมินผล
1.      แผนการสอน
สัปดาห์ที่
หัวข้อ/รายละเอียด
จำนวนชั่วโมง
กิจกรรม
ผู้สอน
๑-๒
ความรู้ทั่วไปเกี่ยวกับนิเทศศาสตร์
-              ความหมายของนิเทศศาสตร์
-              องค์ประกอบพื้นฐานของการสื่อสาร
-              รูปแบบของการสื่อสาร
-              ขอบข่ายของนิเทศศาสตร์
-              ทฤษฎีเกี่ยวกับนิเทศศาสตร์
-              บทสรุป
บรรยาย  ยกตัวอย่าง ประกอบ
อภิปรายกลุ่ม
จากกรณีศึกษา

พระมหาธานินทร์        อาทิตวโร,ดร.





ผู้สอน
บทบาทของนิเทศศาสตร์ในยุคปัจจุบัน
-              บทบาทของนิเทศศาสตร์ในการบริหาร
-              บทบาทของนิเทศศาสตร์ในการรณรงค์
-              บทบาทของนิเทศศาสตร์ในการสื่อธรรมะ
-              บทบาทของนิเทศศาสตร์ในการเผยแผ่พระพุทธศาสนา
-              บทสรุป
บรรยาย  ยกตัวอย่าง ประกอบ
อภิปรายกลุ่ม
จากกรณีศึกษา
พระมหาธานินทร์        อาทิตวโร,ดร.
๔-๕
หลักการสื่อธรรมของพระพุทธเจ้าที่ปรากฏในมหาขันธกะ วินัยปิฎก
-              ปฏิจจสมุปบาท
-              ธัมมจักกับปวัตตนสูตร
-              อนัจฉริยคาถา
-              อาทิตตปริยายสูตร
-              อันตรายิกธรรม  ฯลฯ
-              บทสรุป
บรรยาย  ยกตัวอย่าง ประกอบ
อภิปรายกลุ่ม
จากกรณีศึกษา
พระมหาธานินทร์        อาทิตวโร,ดร.
ศัพท์ที่เกี่ยวกับการสื่อธรรม
-              เทศนา
-              โอวาท
-              อนุสาสน์
-              อนุสาสนี
-              ธรรมสากัจฉา
-              ปาฐกถา
-              ปราศรัย
-              สุนทรพจน์ ฯลฯ
-              บทสรุป
บรรยาย  ยกตัวอย่าง ประกอบ
อภิปรายกลุ่ม
จากกรณีศึกษา
พระมหาธานินทร์        อาทิตวโร,ดร.
๗-๘
วิธีการสื่อธรรมของพระพุทธเจ้า
-              สันทัสสนา
-              สมาทปนา
-              สมุตเตชนา
-              สัมปหังสนา
-     บทสรุป

บรรยาย  ยกตัวอย่าง ประกอบ
อภิปรายกลุ่ม
จากกรณีศึกษา
พระมหาธานินทร์        อาทิตวโร,ดร.
ทสพลญาณ ๑๐ สำหรับพระพุทธเจ้าผู้สื่อสาร
-              ฐานาฐานญาณ
-              กรรมวิปากญาณ
-              สัพพัตถคามินี ปฏิปทาญาณ
-              นานาธาตุญาณ
-              นานาธิมุตติกญาณ
-              อินทริยปโรปริยัต ตญาณ
-              ฌานาทิสังกิเลสาทิ ญาณ
-              ปุพเพนิวาสานุสสติ ญาณ
-              จุตูปปาตญาณ
-              อาสวักขยญาณ
-              บทสรุป
บรรยาย  ยกตัวอย่าง ประกอบ
อภิปรายกลุ่ม
จากกรณีศึกษา
พระมหาธานินทร์        อาทิตวโร,ดร.
สารธรรมคือนวังคสัตถุศาสน์
-              สุตตะ ได้แก่ พระสูตรต่างๆ และวินัย
-              เคยยะ ได้แก่ พระสูตรที่มีคาถาผสม
-              เวยยากรณะ ได้แก่ ข้อความร้อยแก้วล้วนๆ เช่นอภิธรรมปิฎก
-              คาถา ได้แก่ ข้อความร้อยกรองที่เป็นคาถาล้วนๆ เช่น ธรรมบท เถรคาถา
-              อุทาน ได้แก่ ข้อความที่เป็นพุทธอุทาน
-              อิติวุตตกะ ได้แก่ ข้อความที่ตรัสอุเทศแล้วแสดงนิเทศจบลงด้วยบทสรุป (นิคม)
-              ชาตกะ ได้แก่ ชาดกทั้งหมด
-              อัพภูติธรรม ได้แก่ พระสูตรว่าด้วยเรื่องอรรศจรรย์ต่างๆ
-              เวทัลละ ได้แก่ ข้อความที่ถามตอบกันไปมา
-              บทสรุป
บรรยาย  ยกตัวอย่าง ประกอบ
อภิปรายกลุ่ม
จากกรณีศึกษา

พระมหาธานินทร์        อาทิตวโร,ดร.











๑๐-๑๑
ความใจกว้างของผู้รับสารตามนัยแห่งกาลามสูตร
-              อย่าเพิ่งเชื่อตามที่ฟังๆ กันมา
-              อย่าเพิ่งเชื่อตามที่ทำต่อๆ กันมา
-              อย่าเพิ่งเชื่อตามคำเล่าลือ
-              อย่าเพิ่งเชื่อโดยอ้างตำรา
-              อย่าเพิ่งเชื่อโดยนึกเดา
-              อย่าเพิ่งเชื่อโดยคาดคะเนเอา
-              อย่าเพิ่งเชื่อโดยนึกคิดตามแนวเหตุผล
-              อย่าเพิ่งเชื่อเพราะถูกกับทฤษฎีของตน
-              อย่าเพิ่งเชื่อเพราะมีรูปลักษณ์ที่ควรเชื่อได้
-              อย่าเพิ่งเชื่อเพราะผู้พูดเป็นครูบาอาจารย์ของตน
-              บทสรุป
บรรยาย  ยกตัวอย่าง ประกอบ
อภิปรายกลุ่ม
จากกรณีศึกษา
พระมหาธานินทร์        อาทิตวโร,ดร.
๑๒
ความแตกต่างของบุคคลตามนัยแห่งดอกบัว ๔ เหล่า
-              อุคฆฏิตัญญู
-              วิปจิตัญญู
-               เนยย
-              ปทปรมะ
-              บทสรุป
บรรยาย  ยกตัวอย่าง ประกอบ
อภิปรายกลุ่ม
จากกรณีศึกษา
พระมหาธานินทร์        อาทิตวโร,ดร.
๑๓
วิธีการสอนของพระพุทธเจ้า
-              สอนด้วยอุปมา
-               สอนด้วยการตั้งประเด็นให้คิด
-              สอนด้วยการให้คาถา
-              สอนด้วยการสื่อภาพนิมิต  
-              สอนด้วยปรากฏการณ์ทางธรรมชาติ เช่นฝนตก ฟ้าร้อง
-              บทสรุป
บรรยาย  ยกตัวอย่าง ประกอบ
อภิปรายกลุ่ม
จากกรณีศึกษา

พระมหาธานินทร์        อาทิตวโร,ดร.





๑๔
วิธีการสอนของพระพุทธเจ้า 
-              สอนด้วยปัญหาอะไรเอ่ย
-              สอนด้วยนิทานชาดก
-              สอนด้วยการกระทำเป็นตัวอย่าง
-              สอนแบบสอบถามตอบอย่างสักกปัญหสูตร
-              จริยธรรมกับการสื่อสาร
-              บทสรุป

บรรยาย  ยกตัวอย่าง ประกอบ
อภิปรายกลุ่ม
จากกรณีศึกษา
พระมหาธานินทร์        อาทิตวโร,ดร.
๑๕
หลักการบริหารเวลาเพื่อการนิเทศธรรมของพระพุทธเจ้า
-              ความหมายของเวลา
-              ธรรมชาติของเวลา
-              การจัดสรรเวลา
-              การจัดสรรเวลาอย่างมีประสิทธิภาพ
-              อุปสรรคในการบริหารเวลา
-              พุทธกิจของพระพุทธเจ้า
บรรยาย  ยกตัวอย่าง ประกอบ 
อภิปรายกลุ่ม
จากกรณีศึกษา
พระมหาธานินทร์        อาทิตวโร,ดร.
๑๖
สอบปลายภาค



2.     แผนการประเมินผลการเรียนรู้

ที่
วิธีการประเมิน
สัปดาห์ที่ประเมิน
สัดส่วนของการประเมิน
ทดสอบย่อยครั้งที่ 
สอบกลางภาค
ทดสอบย่อยครั้งที่ 
สอบปลายภาค
๑๒
๑๖
๑๐  %
๒๕  %
๑๐  %
๒๕  %
วิเคราะห์กรณีศึกษา  ค้นคว้า การนำเสนอรายงาน
การทำงานกลุ่มและผลงาน
การอ่านและสรุปบทความ
การส่งงานตามที่มอบหมาย
ตลอดภาคการศึกษา
๒๐  %
การเข้าชั้นเรียน
การมีส่วนร่วม อภิปราย เสนอความคิดเห็นในชั้นเรียน
ตลอดภาคการศึกษา
๑๐  %


หมวดที่    ทรัพยากรประกอบการเรียนการสอน

๑.เอกสารและตำราหลัก
          ปรมะ สตะเวทิน. หลักนิเทศศาสตร์. จำรัสการพิมพ์, ๑๙๘๙
         พัชนี   เชยจรรยาและเพื่อน. แนวความคิดหลักการสื่อสาร. กรุงเทพฯ :
โรงพิมพ์ข่าวพิมพ์,  ๑๙๙๕
           มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย, มหาวิทยาลัย. พระไตรปิฎกภาษาบาลี
                           ฉบับมหาจุฬาเตปิฏกํ  เล่ม ๑ ๔๕ กรุงเทพฯ โรงพิมพ์มหาจุฬาลงกรณ
                      ราชวิทยาลัย, ๒๕๐๐
            ______________. พระไตรปิฎกภาษาไทยฉบับมหาจุฬาฯ เล่ม ๑-๔๕. กรุงเทพฯ :
                      โรงพิมพ์มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย, ๒๕๔๑.
๒.เอกสารและข้อมูลสำคัญ
           เมตตา กฤตวิทย์. แนวคิดหลักนิเทศศาสตร์. ชมรมวิจัยและพัฒนานิเทศศาสตร์, ๒๕๓๐
            สุรัตน์ ตรีสุกล. หลักนิเทศศาสตร์. ศูนย์หนังสือมหาวิทยาลัยราชภัฏสวนสุนันทา,
                   ๒๕๔๘

หมวดที่    การประเมินและปรับปรุงการดำเนินการของรายวิชา

๑.กลยุทธ์การประเมินประสิทธิผลของรายวิชาโดยนักศึกษา
     การประเมินประสิทธิผลในรายวิชานี้  ที่จัดทำโดยนักศึกษา  ได้จัดกิจกรรมในการนำแนวคิดและความเห็นจากนักศึกษาได้ดังนี้
          - การสนทนากลุ่มระหว่างผู้สอนและผู้เรียน
          - การสังเกตการณ์จากพฤติกรรมของผู้เรียน
          - แบบประเมินผู้สอน  และแบบประเมินรายวิชา
          - ข้อเสนอแนะผ่านเว็บบอร์ด ที่อาจารย์ผู้สอนได้จัดทำเป็นช่องทางการสื่อสารกับนักศึกษา
๒.กลยุทธ์การประเมินการสอน
     ในการเก็บข้อมูลเพื่อประเมินการสอน  ได้มีกลยุทธ์  ดังนี้
          - การสังเกตการณ์สอนของผู้ร่วมทีมการสอน
          - ผลการสอน
          - การทบทวนผลประเมินการเรียนรู้

๓.การปรับปรุงการสอน
     หลังจากผลการประเมินการสอนในข้อ    จึงมีการปรับปรุงการสอน  โดยการจัดกิจกรรมในการระดมสมอง และหาข้อมูลเพิ่มเติมในการปรับปรุงการสอน  ดังนี้
          - สัมมนาการจัดการเรียนการสอน
          - การวิจัยในและนอกชั้นเรียน
๔.การทวนสอบมาตรฐานผลสัมฤทธิ์ของนักศึกษาในรายวิชา
     ในระหว่างกระบวนการสอนรายวิชา  มีการทวนสอบผลสัมฤทธิ์ในรายหัวข้อ  ตามที่คาดหวังจากการเรียนรู้ในวิชา  ได้จาก  การสอบถามนักศึกษา  หรือการสุ่มตรวจผลงานของนักศึกษา  รวมถึงพิจารณาจากผลการทดสอบย่อย  และหลังการออกผลการเรียนรายวิชา  มีการทวนสอบผลสัมฤทธิ์โดยรวมในวิชาได้ดังนี้
          - การทวนสอบการให้คะแนนจากการสุ่มตรวจผลงานของนิสิตโดยอาจารย์อื่น หรือผู้ทรงคุณวุฒิ  ที่ไม่ใช่อาจารย์ประจำหลักสูตร
          - มีการตั้งคณะกรรมการในสาขาวิชา  ตรวจสอบผลการประเมินการเรียนรู้ของนักศึกษา  โดยตรวจสอบข้อสอบ  รายงาน  วิธีการให้คะแนน  และการให้คะแนนพฤติกรรม



๕.การดำเนินการทบทวนและการวางแผนปรับปรุงประสิทธิผลของรายวิชา
     จากการประเมิน  และทวนสอบผลสัมฤทธิ์ประสิทธิผลรายวิชา  ได้มีการวางแผนการปรับปรุงการสอนและรายละเอียดวิชา  เพื่อให้เกิดคุณภาพมากขึ้น  ดังนี้
          - ปรับปรุงรายวิชาทุก ๓ ปี หรือตามข้อเสนอแนะและผลการทวนสอบมาตรฐานผลสัมฤทธิ์ตามข้อ ๔
          - เปลี่ยนหรือสลับอาจารย์ผู้สอน  เพื่อให้นักศึกษามีมุมมองในเรื่องการประยุกต์ความรู้นี้กับปัญหาที่มาจากงานวิจัยของอาจารย์หรือแนวคิดใหม่ ๆ